مقاله “عهدنامه گلستان” به قلم خانوم “آسیه ایزدیار” پژوهشگر تاریخ و متخصص تاریخ ایران پس از اسلام به رشته تحریر درآمده است.
آمال و آرزوهای دور و دراز روسیه تزاری برای رسیدن به آبهای آزاد و سپس هندوستان فقط با گذار از ایران و رسیدن به سواحل گرم خلیج‌فارس محقق می‌گشت. لذا برای نیل به چنین مقصودی ، دست روی نقطه ی آسیب پذیر ایران که در وصیت نامه “پطر کبیر” از آن به عنوان «رگ حساس ایران نام برده می شود»، یعنی منطقه قفقاز گذاشته شد.
اما دو فرایند تحولات داخلی گرجستان و مسائل جانشینی حاکمیت بر سر آن و رقابت هر دو دولت روسیه و ایران بر سر تسلط بر این منطقه در غالب جنگهای دوره اول ایران و روس در زمان زمام‌داری فتعلی شاه قاجار خودنمایی می‌کند.
تحمیل عهدنامه گلستان که در ۱۲ اکتبر ۱۸۱۳میلادی با میانجی‌گری نماینده انگلستان یعنی “سر گور اوزلی” صورت پذیرفت، برای اولین بار حافظه تاریخ ایران را تغییر داد. عهد‌نامه‌ای که نخستین پیامد آن شاه ایران را متعهد می‌کرد تا تمامی ولایات: قراباغ ، شیروان ، باکو ، گنجه و… را در اختیار دولت روسیه قرار دهد. همچنین این عهدنامه در مورد ایران بسیار قطعی و قابل اجرا ولی درمورد کشور مقابل فقط پیش‌آمدهای احتمالی را در برداشت و بسیاری از نکات آن خصوصاً درمورد تعیین سرحدات عمداً مبهم باقی گذاشته شد.
لذا ایده مقاله حاضر براین است تا با پرداختن به برخی از عوامل داخلی و خارجی که منجر به شکست ایران و انعقاد قرارداد گلستان گردیده پاره‌ای از این عوامل تحت‌عنوان زمینه‌ها و پیامدها با تکیه بر منابع و با رویکرد علمی مورد بررسی قرار گیرد.
برای دانلود این کتاب، ابتدا باید عضو سایت بشوید. پس از عضویت، لینک دانلود این کتاب و همه‌ی کتاب‌های سایت برای شما فعال می‌شوند.
