در طول تاریخ همواره میان ایران و چین تعاملات گوناگون برقرار بود. در دوران باستان ایران و چین به دلیل کیلومترها مرز مشترکی که داشتند، همواره در حال تدارک مناسباتی با یکدیگر بودند. در این مقاله به کیفیت روابط ایران و چین خواهیم پرداخت و جنگ بزرگ ایرانیان و چینیان در دوران پادشاهی اشکانی ار مرور خواهیم کرد.
تاریخ روابط ایران و چین در تاریخ
در دوران باستان میان دو سرزمین ریشهدار ایران و چین، به دلیل هزاران کیلومتر مرز مشترک، مناسبات گوناگونی برقرار بود. دشمن مشترک هر دو دولت، ترکاهی آسیای میانه و قبایل بیابانگرد بودند که به هر دو سرزمین خساراتی وارد میکردند.
من حیث المجموع، میان هر دو سرزمین، در اکثر مواقع روابط حسنهای برقرار بود. ایرانیان و چینیان معمولا روابط بازرگانی داشته و کمتر به کشمکش میپرداختند. همچنین وجود دشمن مشترک که پیشتر بدان اشاره شد، دلیل محکمی برای برقراری روابط دوستانه بود تا در مواقع نیاز، از یکدیگر در مقابل هجوم دشمنان یاری جویند.
یکی از مهمترین مناسبات میان ایرانیان و چینیان به اواخر دوران ساسانی بازیگردد. جایی که اعراب به ایران یورش برده، ساسانیان مضمحل شدند، یزدگرد سوم از امپراطور چین درخواست کمک کرد و البته امپراطور چین درخواست او را بیپاسخ گذاشت. اما چند سال بعد پشیمان شد و از فرزندان یزدگرد به گرمی استقبال کرد.
برای اطلاعات بیشتر درمورد این جنگ بنگرید به:
دانلود کتاب زرتشت و زرتشتیان
جنگ چین و اشکانیان
در فوریه سال ۱۰۲ میلادی «وادی» امپراتور وقت چین با استفاده از فرصت درگیری ایران با رومیان در غرب، یک سپاه چهل هزار نفری از نیروهای خود را روانه منطقه فرارود کرد.
این حمله در ناحیه فرغانه و در نیمه راه خجند به سمرقند، بدون نیاز به اعزام افراد پادگانهای تپورستان (مازندران)، آثرپاتیگان (آذربایجان)، توسط نیروهای محلی پارت (خراسان)، آریانا (هرات و غرب افغانستان امروز) و کُهِستان در هم شکسته شد و بسیاری از چینیان به اسارت درآمدند.
اسیران چینی هدف حمله نظامی را به دست آوردن اسپان دره فرغانه که بزرگتر از اسپان چین، نیرومند و پُرطاقت اند بیان کرده بودند.
قضیه به مِهستان (سنای ایران) در تیسفون گزارش شد و قرار شد که اگر رئیس کشور چین پوزش بخواهد، اسیران چینی آزاد و سه هزار اسپ و عمدتا مادیان (اسپ ماده) نیز به خاقان فروخته شود که خاقان پذیرفت و به جای پول نقد، بابت بهای اسبان به ایران ابریشم تحویل داد. این یکی از معدود جنگهای ایرانیان و چینیان بود. در این نبرد اشکانیان به سختی چینیها را درهمشکستند.
نبرد ایرانیان با چینیها در تاریخ اساطیری ایران
گستره مناسبات میان ایرانیها و چینیها به اندازهای بود که در تاریخ اساطیری ایران نیز بارها شاهد برخورد ایرانیان و چینیها (گاه به صورت روابط دوستانه و دیپلماتیک و گاه به صورت جنگ و نبردهای خونین) هستیم.
در شاهنامه فردوسی، رستم جهان پهلوان ایرانی بارها با چینیها مبارزه کرده و هربار آنها را به سختی شکست میدهد. در ادامه یک تصویر زیبا از نبرد رستم با خاقان چین بر پایه مندرجات شاهنامه را میتوانید ببینید.
جنگ روم و چین
روم و چین به دلیل نداشتن مرز مشترک با یکدیگر تصادم پیدا نمیکردند. فیالواقع در میان این دو ابرقدرت، ابرقدرت ایران حضور داشت و هزاران کیلومتر فاصله میان روم و چین باعث گردید تا هرگز این دو دولت با یکدیگر مرز مشترک نداشته و در نتیجه جنگی نیز میان آنها شکل نگیرد.
اما میان ایران و روم بارها نبرد و کشاکش پدیدار آمد که درباره آن میتوانید در کتاب جنگهای هفتصد ساله ایران و روم بیشتر مطالعه داشته باشید.
جنگ روم و چین با ایران در اساطیر
اما بر پایه اساطیر قدیمی ایرانی، روم و چین یکبار با هم متحد شده و علیه ایران لشگرکشی کردند. این ماجرا در شاهنامه فردوسی به این صورت آمده است که فریدون در هنگام مرگ، جهان را میان سه پسرش تقسیم کرد. او ایران را به ایرج، توران (چین و مشرقزمین) را به تور و روم را به سلم داد.
سلم و تور از این تقسیم اراضی ناراضی بودند. چرا که ایران خوشآبوهواتر از روم و چین بود. لذا در یک اقدام مشترک علیه برادرشان ایرج لشگرکشی کرده و او را به قتل رساندند.
سالها بعد یکی از نوادگان ایرج به نام منوچهر برای کینخواهی ایرج و گرفتن انتقام او، قیام کرد. او به شرق و غرب لشگر براند و تور و سلم را اسیر و سپس به قتل رساند. بدینترتیب جنگ روم و چین با ایران که در ابتدا با شکست ایرانیان همراه بود، در نهایت با پیروزی همراه گردید.
متن کامل این روایت را میتوانید در اینجا بخوانید:
تنها جنگ ایران و چین در زمان ساسانیان و نابودی ارتش ۳۰۰ هزار نفری چین بدست ارتش ۳۰ هزار نفری سپهسالار بهرام چوبین بوده.
تا حدود ۲۲۰ سال قبل از میلاد که چین یکپارچه نبود و متشکل از ۷ امارت شی، چو، وی، شین، هان، یان و ژائو میشد.
بعد ۲۲۰سال قبل میلاد شین موفق شد چین یکپارچه رو تشکیل بده که ۱۵ سال بعدش از بین رفت.
بعد از اون یه امپراطوری بزرگ تشکیل شد به اسم هان (داستانش خیلی قشنگه برید بخونید). تازه هان تونست اقوام وحشیکه بین ایران و چین بودن رو برداره و اون موقع برا اولین برا با ایران مرز مشترک پیدا کرد. یعنی تا قبل حدودا ۱۵۰-۲۰۰ سال قبل میلاد ایران و چین اصلا مرز مشترک نداشتن. وقتی هم که به ایرانیا رسیدن از دیدن شدت قدرت نظامیشون (چه فردی و چه لشکری ) تصمیم به روابط حسنه گرفتن.
خلاصه اینکه خیلی داستانش باحاله پیشنهاد میکنم خودتونو محدود به تاریخ ایران نکنید. تاریخ شرق و غرب رو طبق چیزایی که خودشون نوشتن هم بخونید خیییییلی باحاله و اونوقته که تازه پی میبرید این که تاریخ رو فاتحان مینویسن یعنی چی! اینطوری به درک بهتری از شرایط اون زمان میرسید و میتونید راست و غلط بودن یه سری چیزا هم مطمئن بشید.
بله اشکانیان با چین هممرز بودند (در اون زمان تمام افغانستان و پاکستان و تاجیکستان و دیگر کشورهایی که امروز میشناسیم، بخشی از خاک ایران بودند و ایران مستقیم با چین مرز مشترک داشت) و در تمام تواریخ آمده که در این جنگ ایرانیان پیروز شدند.
جالبه اگر رژیم اشکانی با چین جنگیده پس چرا در منابع باقی مانده هان حرفی ازش نیست؟ چونکه سلسله ضعیف اشکانی ایرانی داغون جنگ زده رو تحویل گرفت و نمیتوانست هم زمان با روم و چین بجنگد
بعید میدونم ایران و چین جنگی باهم داشته باشند
نمیدونم قصد این مقاله هست که بین ایران و چین جنگ و دعوای تازه راه بندازه؟ بعد هم اون زمان کشور چین نداشتیم اسم سلسله اش هان بود که با گوگوریو و مغول میجنگید
چه فایده بعد این همه افتخار الان چینی ها دارن مثل زالو ایران را میمکن
درود و احترام، تاریخ نبرد سال ۱۰۲ پیش از میلاد بوده است
جالبه، اما مشخصا آب و هوای ایرانی به خوبی روم و چین نیست.
چقدر خوبه که این مطلب عالی رو منتشر کردید. من یک انسان ناآگاه هستم که از این مطالب برای این که کمی داناتر بشوم استفاده میکنم.
از کامنتهایی که با عرق ملی نسبت به ایران عزیز صحبت کردند، لذت بردم.
ایران بیشتر از ۱۰۰ جنگ رو در طول تاریخ پیروز شده و بارها افتخارآفرینی کرده و یکی از معدود سرزمینهایی است ه هرگز مستعمره هیچ کشوری نبوده و کاملا آزاد اداره شده.
اسکندر گجستک و چنگیزخان مغول و سعدبنابیوقاص بارها به این خاک اهورایی حمله کردند اما آنها رفتند و ایران باقی ماند.
ممنون که انسان ناآگاهی مثل من را منت بر سرم گذاشته و با این مطالب عالی، آگاه میکنید.
با درود عرض ادب احترام به هموطنان عزیزم.
خیانت چین به ایران که با شکست اشکانیان رغم خورد ما میتوانستیم خیانت را با خیانت جواب میدادیم ولی ما ایرانیان دل صاف ساده ای و از خودگذشته داریم که اینکار نکردیم و در حالی که سپاه چین ها با ارتش روم درگیر بود ارتش اشکانیان به چینی ها کمک مردانگی کردیم.
سپاس از همراهی تون
پآینده ایران سربلند باد ایران ایرانی
در پناه اهورامزدا باشد
جانم فدایی ایران ایرانی
بدرود
با درود عرض ادب احترام به هموطنان عزیزم.
این ارتش ایران یعنی اشکانیان بود که چین را در مواجهه با دشمنانش نجات داد.
سالها چین و دیگر همسایههای او مثل کره اصلا نتوانستند ارتش منظمی داشته باشند.
تنها کشوری بود که در مقابل رومیها از آسیا حفاظت کرد اشکانیان و ساسانیان بودند.
درود به هرچی ایرانی با غیرت
درود بیکران بر دلاور مردان ایران زمین از ۷ هزار سال پیش تا امروز
پاینده ایران سرزمین اهورامزدا
درود و سپاس از هموطن های وطن پرستم که سعی می کنند تاریخ رو یادآوری دنیا کنند البته که ایران ما همیشه هرچی کشیده از یه مشت خائن بی شرف بوده مث خیلی از سردارا و وزرای خود فروخته بی همه چیز وگرنه تا قیامت مشخص بود رئیس حتی توی این کهکشان کیه
با ادای احترام به خوانندگان. ایران بیشترین کشورگشایی را زمان داریوش بزرگ داشت که هم مرز با نپال شد پشت افغانستان ایران و چین هیچوقت هم مرز نشدند در فیلمهای کرهای مثل امپراتور دریا دیدم از تجارت با ایرانیان میگفتند که از راه دریا انجام میشد متن داستان نظریه شخصی بوده چین و ایران ابدا با هم جنگ نداشتهاند مگر در آینده که اونم بعید است چون دنیا بسمت اقتصاد حرکت میکند.
داداشمون توی اولین نظر گفته بود هان با گوگوریو جنگ می کرد و از اون شکست میخورد و هان مجال جنگ تازه در غرب رو نداشت که کاملا نظر سطحی و بدون تحقیق هست و اعتقادشان به جا نیست. اولا اینکه این جنگ در سال ۱۰۴ پیش از میلاد رخ داده و در اون زمان مهرداد دوم شاه اشکانی بود و امپراتور ووهان حاکم وقت چین از ایران شکست میخوره. دوم اینکه گوگوریو در سال ۳۷ پیش از میلاد تاسیس شده حتی توی اون زمان امپراتوری شیلا وجود نداشت چون اونم توی سال ۵۷ قبل از میلاد تاسیس شده. لطفا قبل از اینکه انتقاد کنید برین جست و جو کنید و بیپایه نقد کنید
این نوشته چنان دروغ و چاخان و بلوفی است با ۲۰۰ دلیل روشن، جعلی بودن و دروغ بودنش مثل روز روشن مشخصه
اولاً حتی نویسنده این جنگ هیچ سند و مدرکی برای ادعاهایش نداره. و حتی ۲ خط کتاب تاریخی هم نخونده
دوم : در زمان اشکانیان جنگ های اشکانیان با روم و یونان بود. (چین اصلاً به ایران ربطی نداشت) مگر چین در مغرب هستش؟ خخخخخ
اگر چنین جنگی بوده چرا در هیچ جای تاریخ اسمی از محل این نیست؟
سوم : در آن زمان سلسله ضعیف هان بر چین حاکم بود که بدبخت فقط در طی ۱۰۰ سال ده ها جنگ و درگیری و شورش داخلی داشت
از طرف دیگه هم مغول ها و هندی ها هم (وحشی ها) از غرب و جنوب و شمال به امپراطوری هان حمله ور میشدند
جنگ های کشور گوگوریو (کره) با هان هم یکی از دلایل مهم ضعف و ترس و منزوی بودن هان بود
که بخاطر پیروزی های زیاد و شکوهمندانه گوگوریو اصلاً هان مجال و فرصت و نفسی برای جنگی تازه نداشت
سلسله هان در هرج و مرج و ضعف کامل بود حتی موقع سقوط سلسله هان هم شورش ها بعد از دیگری شروع شد و دوران ۳ پادشاهی چین شروع شد
حتی بعد از نابودی کامل سلسله هان با یک شورش داخلی دیگر به فرماندهی لیوبی با ۵۰ هزار نفر عاقبتش این بود که سلسله ۳ پادشاهی هم تا مرز نابودی کامل جلو رفت
بسیار عالی
بله در کتاب تاریخ پیرنیا و کتاب اشکانیان اثر دیاکونوف هم درمورد این جنگ خونده بودم.
سپاس از شما
تاریخ ایران تاریخ باشکوهی هست که حتی میبینیم وقتی کشور متخاصمی مثل چین به ایران حمله کرد، اول شکستشون دادیم و بعد جوانمردانه کمکشون کردیم در حالی که میتونستیم ما هم بهشون حمله کنیم و غارتشون کنیم.
اره اتفاقا منم یه سریال چینی دیدم همش میگفتن چین ایرانو به طرز سنگینی شکست داده ولی من تا به حال این همه تاریخ ایران باستانو خوندم همچین چیزی ندیدم همش به این فکر میکنم دقیقا کدوم طرف راستشو میگن؟!
همیشه دشمنای ایران عثمانی و عرب و مغولا بودن اسمی از جنگ با چین من اصلا ندیدم اما میگن جنگشون اینقدر سنگین بوده ایران خون الود شده و وسایل عتیقه مردم ایرانو ک به چین بردن میگفتن چون همشون مردن ممکنه اهو نفرینشون پشته این وسایل باشه پس این وسایلا شومن …
اما خب باید یه همچین جنگ سنگینی تو تاریخ ایران ثبت شده باشه دیگه چرا نیست؟
وقتی به چینیها بها میدن همین میشه دیگه
دقیقا من نمدونم ….. چینیها واقعا توهم میزنن 😑
سلام.من یه سوال دارم چرا هیچ کس هیچ کجا درباره ی این موضوع سخنی نمی گوید فیلم شمشیر اژدها ساخت چین همین واقعه را نشان می دهد اما میگوید چین پیروز شد چرا باستان شناسان و مولفان رسیدگی نمی کنند
سلام این بسیا دقیق و عالی بود ممنون.