کانال پاناما آبراههای مصنوعی است که در پاناما قرار دارد و دو اقیانوس اطلس و آرام را به یکدیگر متصل میکند. ساخت این کانال که از آن به عنوان یکی از پیچیدهترین و بزرگترین پروژههای مهندسی تاریخ یاد میشود تاثیر به سزایی بر صنعت کشتیرانی میان دو اقیانوس داشته است. انجمن مهندسان عمران آمریکا این آبراهه را یکی از عجایب هفتگانه دنیای مدرن نامگذاری کرده است.
یک سفر معمولی با یک کشتی اقیانوسپیما در طول پاناما، حدود ۹ ساعت طول میکشد. با این که پانما اقیانوس اطلس را به اقیانوس آرام در شرق زمین متصل میکند، عبور کشتیها در طول کانال از جنوب به شمال است.
در سال ۱۵۳۴، کارلوس اول پادشاه اسپانیا دستور داد تا اولین طرح ساخت کانال و امکان تحقق آن بررسی شود، البته سه قرن گذشت تا ساخت کانال آغاز شود. از سال ۱۸۸۰، فرانسویها حدود ۲۰ سال رنج کشیدند، اما کمبودها و مشکلات مالی کار آنها را متوقف کرد.
سال ۱۹۰۳ پاناما و آمریکا قراردادی منعقد کردند تا طبق آن کانال قابل کشتیرانی پاناما ساخته شود. ساخت این آبراه ۷۷ کیلومتری با مشکلات زیادی همراه بود که از مهمترین آنها شیوع بیماریهایی مانند مالاریا و تبزرد و رانشهای شدید زمین بود. در زمانی که کار ساخت کانال به پایان رسید حدودا ۲۷ هزار و پانصد کارگر جان خود را در حین اجرای این پروژه از دست دادند.
شاید برایتان جالب باشد بدانید فاصله دریایی نیویورک و سنفرانسیسکو قبل از احداث کانال ۲۲۵۰۰ کیلومتر بود که با استفاده از کانال پاناما به کمتر از نصف یعنی ۹۵۰۰ کیلومتر کاهش یافته است.
کانال پاناما مانند رودخانه نیست که کشتیها به راحتی در آن جابجا شوند. اگر مهندسان میخواستند زمین را آنقدر حفر کنند تا رودخانهای بین دو اقیانوس تشکیل شود، حجم حفاری و خاکبرداری آنقدر عظیم بود که با تکیه به فناوری آنروز قابل اجرا نبود. در مقابل، این سازه ۷۷ کیلومتری در نواحی با اختلاف ارتفاع قابلتوجه از ترکیب چندین سد استفاده میکند که ارتفاع آب پشت آنها متفاوت است. درحالیکه کشتی درون کانال قرار دارد، دریچههای سد را میبندند و با پمپاژ آب، سطح آب را طوری بالا-پایین میکنند که همسطح آب در مرحله بعدی کانال شود و کشتی بتواند بین دو آبراه حرکت کند.
گروهی از کارگران حفار اسپانیایی که کانال پاناما بدست آنها ساخته شد
پاناما، حدود ۱۹۰۰میلادی