کوروش‌نامه رمانی سیاسی است دربارهٔ «پرورش و آموزشِ فرمانروایی آرمانی» که برای فرمانرانی و پیشبرد یک سرزمین با خودسرانگیِ نیک‌خواهانه و خردمندانه در برابر بندگانی فرمانبردار و ستایش‌گر آماده شده‌است.
هر چند روشن است که گزنفون نمی‌خواسته تاریخ‌نگاری کند، ولی نمی‌توان بدرستی گونه ادبی این اثر را تمیز داد. آیا کورش‌نامه تاریخ خاندان هخامنشی را به درستی بازتاب می‌دهد؟ بسیاری در این باره تردید دارند. چرا که بسیاری از رخدادهای آن دوران پس و پیش شده‌اند یا با همتای تاریخی آن یگانگی ندارند. هم‌دوران نبودن گزنفون (۴۳۱ تا ۳۵۵ پیش از میلاد) و کوروش (۵۸۰ تا ۵۳۰ پیش از میلاد) نیز به‌خوبی نشان می‌دهد چرا برخی رخدادها در کوروش‌نامه به دوره‌های پس از وی اشاره می‌کند.
چه بسا، مستشرقین برای شناسایی زندگی کوروش به رمان گزنفون تکیه بسیار می‌کنند. هر چند تورات زندگینامه کوروش را به‌گونه دیگری نگاشته‌است، در آمریکا گروه سیاسی بنیانگذار جمهوری ایالات متحده (که در آنجا به پدران بنیانگذار مشهورند) آن را نمونه خوبی برای الهام‌گیری می‌دانستند. از همین رو توماس جفرسون نیز دو نسخه از آن را همواره با خود داشت. در آن دوران، خواندن کوروش‌نامه اثر گزنفون و شهریار نوشته نیکولو ماکیاولی برای همه سران کشور اجباری بود. کوروش‌نامه از آثار کلاسیک دوران یونان باستان شناخته شده‌است و برخی آن را پاسخی به رساله جمهور نوشته افلاطون می‌دانند.
دانلود کتاب کوروش‌نامه‌ی گزنفون
